Als er iets is wat wij het afgelopen jaar hebben geleerd, is dat versnellen in de energietransitie bittere noodzaak is. De meeste mensen waren er al van overtuigd dat de klimaatproblematiek hier om vraagt. Daar is nu ook nog eens bij gekomen dat we ook geen fosiele brandstoffen meer willen gebruiken van regimes die het inzetten als wapen.

Waarom gaat deze transitie dan toch zo traag en stroperig? Dit komt omdat het inzet, investeringen en veranderingen vereist van veel verschillende partijen en personen. En niets is zo menselijk om dan vooral eerst naar de ander te wijzen. We kennen ze allemaal wel:

• Het probleem is urgent, maar de industrie zou toch eerst moeten veranderen
• Ik kan wel mijn woning gaan verduurzamen, maar dat is maar een druppel op een gloeiende plaat.
• Ik wil wel veranderen, maar dan moet ik wel toestemming krijgen van de gemeente.
• Ik heb een huurwoning, dus de verhuurder is eerst aan zet.
• Ik verhuur woningen, maar hoe krijg ik mijn huurders mee in een huursverhoging.

Veel verschillende partijen met deelsoverlappende, maar ook deels verschillende belangen. Dit vereist samenwerking. En hoe kom je daartoe? De les die ik van professor Anke van Hal heb mogen leren is dat mensen veel praten over het algemene belang, maar toch vooral handelen vanuit eigen belang. Wil je de tranisitie versnellen? Dan zul je dus op zoek moeten naar creatieve manieren om een fusie te creëren tussen de verschillende belangen.

Dit betekent dat we met elkaar bereid moeten zijn om door de bril van de ander te kijken. Vanuit de bouwsector bijvoorbeeld onze technische bril eens afzetten. En nadenken naar wat bijvoorbeeld bewoners nu echt willen.

Creatief en gezamenlijk problemen oplossen hoeft niet altijd kostbaar te zijn. Bij grootschalige verduurzamingsprojecten voor corporaties, moeten huurders altijd toestemming geven (70% participatie) en komt er vaak een huurverhoging om de hoek. Het rationele argument dat de besparing op de energierekening hoger is dan de huurverhoging mag dan hout snijden, maar levert niet altijd het gewenste resultaat. Want hier kan je bijvoorbeeld tegenin brengen:

• De huursverhoging is een zekerheid, maar wie garandeert mij de verlaging in de energiekosten?
• Een renovatie geeft enorm veel overlast, dat is mij het allemaal niet waard.

Een paar mooie voorbeelden waar een fusie van belangen het verschil heeft gemaakt. Zonder duur te zijn.

1. Een woningcorporatie en een bouwer kwamen met een prachtig verduurzamingsplan voor een complex van 120 woningen. Er werd niet eens een huursverhoging gevraagd. Toch lukte het niet om de 70% participatie te behalen. Het project werd al afgeschoten. Toch werden een aantal bewoners bevraagd. Wat bleek: het complex bestond uit woningen die al lang bewoond werden en had moeilijk begaanbare zolders. In de informatiebrochure stond dat bewoners zelf verantwoordelijk waren om de zolder volledig leeg aan te leveren. Dit was een enorme drempel. Een tweede poging om de participatie op te halen werd ondernomen. Met als verschil dat er kosteloos afvalcontainers ter beschikking werden gesteld en bewoners voor 4 uur gebruik konden maken van vaklieden van de aannemer. De totale kosten bedroegen nog geen procent van de bouwsom. Maar de participatie werd zonder problemen gehaald.
2. Bij een project in portiekflats zou ook een grootschalige verduurzaming plaatsvinden met veel overlast voor bewoners. Hier werd vooraf gevraagd naar het grootste nadeel. Dit bestond eruit dat nieuwe duurzame cv installatie de gehele kast bij de voordeur zou vullen. Die werd nu gebruikt voor o.a. jassen en schoenen en er was al zo weinig ruimte in de woning. Door de installatie te verplaatsen naar een kast in het trappenhuis en in de oude kast van de CV een aantal schappen voor schoenen te maken, waren de bewoners snel overtuigd.

De lessen?

• Besef dat er een fusie van alle belangen moet zijn
• Werk samen
• En denk creatief en buiten gebaande paden